Για κατάρρευση της αγοραστικής δύναμης των ελληνικών νοικοκυριών κάνει λόγο η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου, επισημαίνοντας πως η μείωση της κατανάλωσης, σημαίνει μείωση του τζίρου, μείωση των εργοδοτών κατά 60.000 και των εργαζομένων στο εμπόριο κατά τουλάχιστον 100.000 μέσα στο 2012.
Επικαλούμενη στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με το Δείκτη Κύκλου Εργασιών και το Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο για το Νοέμβριο 2011, η ΕΣΕΕ τονίζει ότι η μείωση της κατανάλωσης, σημαίνει μείωση του τζίρου, μείωση της φορολογητέας ύλης, μείωση των δημόσιων εσόδων, μείωση των εργοδοτών κατά 60.000 και των εργαζομένων στο εμπόριο, κατά τουλάχιστον 100.000 μέσα στο 2012.
Όπως εκτιμάται, μέσα στο 2012 η πιστωτική επέκταση στο εμπόριο θα επιβραδυνθεί ακόμα περισσότερο από το -6%, του Δεκεμβρίου του 2011, κυρίως λόγω της έλλειψης απαραίτητης ρευστότητας από τις τράπεζες.
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, η υψηλή ανεργία, οι συνεχείς περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, η υπερφορολόγηση, οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα, τα καύσιμα, οι αυξήσεις στη στέγαση και ιδιαίτερα στους λογαριασμούς των ΔΕΚΟ, αλλά και οι δανειακές υποχρεώσεις, έχουν περιορίσει ασφυκτικά τον προϋπολογισμό της μέσης ελληνικής οικογένειας και έχουν αναγκάσει περίπου 1 εκατ. νοικοκυριά να συρρικνώσουν τις καταναλωτικές δαπάνες τους κάτω από τα όρια της αξιοπρέπειάς τους.
Η ΕΣΕΕ αναλύοντας τα στοιχεία της μείωσης της κατανάλωσης των ελληνικών νοικοκυριών το 2011 κατά -6,2% και τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας για περαιτέρω μείωση της καταναλωτικής δαπάνης το 2012 κατά -4,3%, προειδοποιεί την κυβέρνηση και τους δανειστές μας ότι σύντομα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στην Ελλάδα συνθήκες απόλυτης «φτώχειας».
Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο, μη συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, σημείωσε πτώση κατά 5,2%, σε σχέση με το Νοέμβριο του 2010, ενώ το αντίστοιχο μέγεθος συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων υποχώρησε κατά 6,3%. Στο διάστημα Ιανουάριος/Νοέμβριος 2011 ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών, χωρίς τα καύσιμα, συρρικνώθηκε κατά 7,6% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος για το 2010, ενώ με τα καύσιμα η πτώση ήταν της τάξης του 6,8%.
Η εικόνα αυτή είναι εντελώς απογοητευτική και προκαλεί έντονους προβληματισμούς για το μέλλον του εμπορίου. Με εξαίρεση την κατηγορία των Πολυκαταστημάτων, όπου ο ΔΚΕ σημείωσε μικρή άνοδο κατά 2,6% για το διάστημα Ιανουαρίου – Νοεμβρίου, σε όλες τις άλλες κατηγορίες ο ΔΚΕ υποχώρησε σημαντικά. Στους πιο παραδοσιακούς κλάδους του εμπορίου η πτώση διαμορφώθηκε σε διψήφιο αριθμό.
Μια πιο αξιόπιστη εικόνα μπορεί να προκύψει από το Δείκτη Όγκου (ΔΟ), αφού αφαιρεί από το Δείκτη Κύκλου Εργασιών την επίδραση του πληθωρισμού. Έτσι, ο ΔΟ μη συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων μειώθηκε κατά 6,6% σε σχέση με το Νοέμβριο του 2010, ενώ με τα καύσιμα η πτώση ήταν 8,9%. Για την περίοδο Ιανουάριος/Νοέμβριος 2011 ο όγκος των λιανικών πωλήσεων έπεσε κατά 8,6% χωρίς και 9,9% με τα καύσιμα.
Ακόμα και μετά την αφαίρεση της επίδρασης των τιμών, οι επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης, της δημοσιονομικής προσαρμογής και των πολιτικών τύπου μνημονίου στο λιανικό εμπόριο είναι εξαιρετικά αρνητικές. Η κατανάλωση την περίοδο από τις αρχές του 2011 μέχρι το Νοέμβριο συρρικνώθηκε σημαντικά με τους καταναλωτές να περιορίζουν τις αγορές στα απολύτως αναγκαία. Τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης δέχθηκαν το μεγαλύτερο βάρος της επιβληθείσης λιτότητας βλέποντας το ΔΟ να υποχωρεί κατά 19,0%, ενώ ακολούθησαν τα Καταστήματα Καυσίμων και Λιπαντικών αυτοκινήτων, τα καταστήματα επίπλων–ηλεκτρικών ειδών-οικιακού εξοπλισμού, τα καταστήματα τροφίμων και ποτών και τα καταστήματα φαρμακευτικών–καλλυντικών. Είναι γεγονός ότι ο κλάδος ένδυσης υπόδησης χαρακτηρίζεται από ελαστική ζήτηση, αλλά η μεγάλη πτώση κατά 15,8% στα καύσιμα και στα λιπαντικά αυτοκινήτων που χαρακτηρίζονται από ανελαστική ζήτηση προκαλεί μεγάλη εντύπωση.
Αυτή η παρατήρηση σε συνδυασμό με την υποχώρηση κατά 3,3% του ΔΟ στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (παράλληλα με πρωτοφανή ανεργία, πτώση των καταθέσεων, καθυστερήσεις στις πληρωμές κ.ά.) φανερώνει πως πλέον οι καταναλωτές έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους και έχουν περιορίσει τις δαπάνες τους στα απολύτως αναγκαία. Η καταναλωτική συμπεριφορά, που διαπιστώσαμε κατά την διάρκεια του 2011, τείνει να αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα, οδηγεί σε αδιέξοδο, ανακυκλώνει την ύφεση και προκαλεί φτώχεια.
Ταυτόχρονα, η ανύπαρκτη ρευστότητα και η μηδενική ροή χρηματοδότησης ιδιωτών, επιχειρήσεων και επαγγελματιών έχουν στην κυριολεξία «νεκρώσει» την αγορά. Το σύνολο του τραπεζικού δανεισμού νοικοκυριών και επιχειρήσεων το Δεκέμβριο του 2011 υποχώρησε στα 248,5 δις, από τα 257,8 δις του Δεκεμβρίου του 2010. Από το σύνολο των οφειλών του ιδιωτικού τομέα τα 135,5 δις είναι επιχειρηματικά δάνεια και τα 113 δις είναι δάνεια των ελληνικών νοικοκυριών, ενώ τα επισφαλή δάνεια έχουν φτάσει το 15% των χορηγήσεων, δηλαδή πάνω από 37 δις.
